δέος, άγχος και αγωνία στους γιατρούς να κάνουν έγκαιρα διάγνωση.
Είναι πράγματι μια πολύ σοβαρή αρρώστια με θνητότητα 5-15% και σοβαρές επιπλοκές στα 20% των περιστατικών (προβλήματα ακοής, όρασης, μνήμης και συγκέντρωσης, επιληψία. Σε μερικές περιπτώσεις μπορείς να χρειαστεί να γίνει ακρωτηριασμός άκρων ή δακτύλων).
Τι είναι μηνιγγίτιδα:
Μηνιγγίτιδα είναι η φλεγμονή-μόλυνση μηνίγγων του εγκεφάλου (μεμβράνη που καλύπτει τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό) και του εγκεφαλονωτιαίου υγρού (υγρό που κυκλοφορεί γύρω από τον εγκέφαλο και νωτιαίο μυελό).
Πόσα είδη μηνιγγίτιδας έχουμε:
Η μηνιγγίτιδα προκαλείται από διάφορους μικροοργανισμούς και ανάλογα με το αίτιο διακρίνεται σε:
Μικροβιακήμηνιγγίτιδα που οφείλεται σε μικρόβια και είναι η πλέον απειλητική για τη ζωή και χρειάζεται άμεσα και έγκαιρα ιατρική παρέμβαση. Τα κύρια μικρόβια που προκαλούν αυτή την μηνιγγίτιδα ο ινφλουέντζας τύπου Β, ο πνευμονιόκοκκος και ο μηνιγγιδόκοκκος.Ιογενή μηνιγγίτιδα που οφείλεται σε ιούς όπως οι εντεροϊοί, αρμποϊοί, ο ιός του έρπητα είτε σαν επιπλοκή της ιλαράς, παρωτίτιδας κ.ά. Παρόλον ότι μπορεί να είναι σοβαρή συνήθως είναι καλοήθης και αυτοϊάται (περνά μόνη της). Δεν αποτελεί κίνδυνο για άτομα με φυσιολογικό ανοσοποιητικό σύστημα.Μυκητισιακή μηνιγγίτιδα που οφείλεται σε μύκητες όπως κρυπτόκοκκος, ιστόπλασμα κ.άΠαρασιτική μηνιγγίτιδα που οφείλεται σε παράσιταΜη λοιμώδης μηνιγγίτιδα που δεν οφείλεται σε μικροοργανισμούς, δεν μεταδίδεται από άτομο σε άτομο αλλά προκαλείται από καρκίνο, ερυθηματώδη λύκο, ορισμένα φάρμακα, κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις και εγχειρήσεις εγκεφάλου.
Πότε να υποπτευθώ ότι το παιδί μου έχει μηνιγγίτιδα:
Ψηλός πυρετός και έντονος πονοκέφαλος «μαμά, το κεφάλι μου πάει να σπάσει»
Ναυτία, εμετός
Ευερεθιστότητα (γκρίνια), έλλειψη ενέργειας
Πόνος στους μύες και στις αρθρώσεις
Ταχύπνοια (γρήγορη αναπνοή)
Ωχρό, μελανιασμένο δέρμα
Αυχενική δυσκαμψία (η κάμψη του αυχένα προς τον θώρακα γίνεται με δυσκολία και είναι επώδυνη)
Σύγχιση (το παιδί λέει ασυναρτησίες, μιλά ακαταλαβίστικα, βλέπει μπροστά του φανταστικά πράγματα)
Φωτοφοβία (ενοχλείται από το φως, προτιμά να κλείνει τα μάτια και θέλει να είναι στο σκοτάδι)
Σπασμοί
Αιμορραγικό εξάνθημα.Το κλασικό εξάνθημα της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου είναι το αιμορραγικό εξάνθημα. Χαρακτηριστικά το εξάνθημα αυτό δεν εξαφανίζεται ούτε εξασθενεί όταν πιέζουμε το δέρμα με ένα γιάλινο ποτήρι. Συνήθως τα άλλα εξανθήματα παιδικών ασθενειών εξαφανίζονται για να επανεμφανισθούν μόλις απομακρύνουμε το ποτήρι από το δέρμα.
Τα πιο πάνω συμπτώματα δεν είναι απαραίτητο να εμφανιστούν όλα, ούτε με την ίδια σειρά. Επίσης εξαρτώνται από την ηλικία του παιδιού.
Στα βρέφη τα συμπτώματα είναι άτυπα και μπορεί να εκδηλωθούν με
Έντονο κλάμα (ασυνήθιστο, υψηλής συχνότητας κλάμα), ανησυχία
Άρνηση λήψης τροφής
Ενόχληση και κλάμα όταν ντύνεις το μωρό ή το παίρνεις αγκαλιά
Υποτονία και παθητικότητα
Προεξοχή της πρόσθιας πηγής του κεφαλιού (το μαλακό μέρος στο μπροστινό άνω μέρος του κρανίου προεξέχει και πάλλει δυνατά). Η πρόσθια πηγή κλείνει συνήθως στην ηλικία των 15-18 μηνών.
Οι γονείς προτρέπονται να αναζητούν αμέσως ιατρική βοήθεια για νεογέννητα και μικρά βρέφη με πυρετό.
Πώς μεταδίδεται η μηνιγγίτιδα:
Με το βήχα, φτάρνισμα, φιλί, κοινή χρήση πιρουνιών, κουταλιών οδοντόβουρτσας κλπ. από άτομα τα οποία είναι υγιή αλλά φέρουν το μικρόβιο ή τον ιό στο στοματοφάρυγγα τους.
Ποιά άτομα έχουν περισσότερες πιθανότητες να προσβληθούν από μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο:
ΗλικίαΣυνωστισμός-συγκατοίκηση πολλών ατόμων σε μικρούς χώρους (στρατώνες, οικοτροφεία κολλεγίων, πανεπιστημίων κλπ.
Κάτω των 5 χρόνων και ιδιαίτερα κάτω του ενός έτους
15-24 χρόνων
Κάπνισμα ενεργητικό ή παθητικόΠροηγούμενη ίωση ανωτέρου αναπνευστικού συστήματος και ιδιαίτερα γρίπηςΕπαφή με άτομο που πάσχει από μηνιγγίτιδαΑνοσοανεπάρκεια. Άτομα των οποίων το ανοσοποιητικό σύστημα δεν λειτουργεί κανονικά είτε εκ γενετής είτε μετά από aids, κατά τη διάρκεια χημειοθεραπεία για καρκίνο κλπ.
Θεραπεύεται η μικροβιακή μηνιγγίτιδα;
Θεραπεύεται με ενδοφλέβια χορήγηση αντιβιοτικών και πρέπει οπωσδήποτε ο ασθενής να νοσηλεύεται σε μονάδα εντατικής θεραπείας. Μεγάλη σημασία έχει η έγκαιρη διάγνωση και η γρήγορη έναρξη θεραπείας.
Μπορώ να προλάβω τη μηνιγγίτιδα;
Ευτυχώς και για τα τρία μικρόβια που προκαλούν τις πλέον σοβαρές και επικίνδυνες μορφές μηνιγγίτιδας, τον αιμόφιλο της ινφλουέντζας τύπου Β, τον πνευμονιόκοκκο και τον μηνιγγιτιδόκοκκο, υπάρχουν σήμερα ασφαλή και αποτελεσματικά εμβόλια.
Το εμβόλιο του αιμοφίλου ινφλουέντζας τύπου Β που συγχορηγείται σε 4 δόσεις με το εξαπλό ή πενταπλό εμβόλιο, στον πρώτο και δεύτερο χρόνο της ζωής
Το εμβόλιο του πνευμονιόκοκκου που χορηγείται σε 3 - 4 δόσεις τον πρώτο και δεύτερο χρόνο της ζωής
Το εμβόλιο του μηνιγγιτιδόκοκκου C (μονοδύναμο) ή A,C,W,Y (τετραδύναμο) που χορηγείται μια δόση τον πρώτο χρόνο και ενισχυτική δόση στα 11 - 12 χρόνια.
Το νέο εμβόλιο του μηνιγγιτιδόκοκκου Β που χορηγείται σε παιδιά κάτω των 5 χρόνων ιδιαίτερα κάτω των 2 χρόνων και στην εφηβεία.
Μην αρκεστείτε με την εντύπωση ότι το παιδί σας έχει κάνει κάποιο είδος εμβολίου μηνιγγίτιδας. Ρωτήστε τον παιδίατρό σας ή την επισκέπτρια υγείας αν έχετε συμπληρώσει όλα τα εμβόλια μηνιγγίτιδας των παιδιών σας. Η μηνιγγίτιδα δεν είναι ανίκητη. Με τα πιο πάνω εμβόλια προβλέπεται ότι σε μερικά χρόνια θα τεθεί υπό έλεγχο και θα καταντήσει μια σπάνια αρρώστια.
Ακόμα ηχούν στα αυτιά μου το γοερό κλάμα μιας μάνας όταν ο παιδίατρος την ενημέρωνε για το τελευταίο εμβόλιο μηνιγγιτιδόκοκκου Β: «Γιατρέ μου, αν υπήρχε το εμβόλιο αυτό πριν δέκα χρόνια το αγγελούδι μου θα ζούσε!».
Χρίστος Ροδούλης MD, DCH Παιδίατρος από την Παιδιατρική Εταιρεία Κύπρου
Παιδιατρική εταιρεία Κύπρου http://www.child.org.cy
